فوم سقفی یا یونولیت سقفی یکی از رایج‌ترین مصالح ساختمانی است که در سقف‌های تیرچه بلوک و سازه‌های سبک استفاده می‌شود. این محصول از جنس پلی‌استایرن منبسط‌شده (EPS) ساخته می‌شود و به دلیل وزن کم، عایق بودن و نصب آسان، در بسیاری از پروژه‌های ساختمانی کاربرد دارد.
امروزه با توجه به اهمیت کاهش وزن سازه، صرفه‌جویی در انرژی و افزایش ایمنی در برابر زلزله، استفاده از یونولیت سقفی به یک استاندارد در صنعت ساختمان تبدیل شده است.
ویژگی‌ها و مزایای فوم سقفی
یونولیت سقفی به دلیل خواص منحصربه‌فردش، جایگزین مناسبی برای بلوک‌های سیمانی و سفالی در سقف ساختمان‌ها شده است. برخی از مهم‌ترین ویژگی‌ها و مزایای فوم سقفی عبارتند از:
وزن سبک فوم سقفی
باعث کاهش بار مرده ساختمان شده و ایمنی سازه را در برابر زلزله افزایش می‌دهد.
عایق حرارتی و صوتی
به دلیل ساختار سلولی، مانع انتقال حرارت و صدا می‌شود و مصرف انرژی را کاهش می‌دهد.
نصب آسان فوم سقفی
به دلیل برش‌پذیری بالا و ابعاد استاندارد، فرآیند اجرای سقف را سریع‌تر می‌کند.
مقاومت در برابر رطوبت
در برابر نفوذ آب و رطوبت مقاوم است و دچار پوسیدگی یا کپک‌زدگی نمی‌شود.
کاهش هزینه‌های ساخت
نسبت به مصالح سنتی مقرون‌به‌صرفه‌تر است و باعث صرفه‌جویی در مصرف بتن و فولاد می‌شود.
ایمنی در برابر آتش‌سوزی
یونولیت‌های کندسوز (self-extinguishing) در برابر شعله مقاوم بوده و ایمنی ساختمان را افزایش می‌دهند.
کاربردهای یونولیت سقفی
یونولیت سقفی به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود، در بخش‌های مختلف صنعت ساختمان‌سازی کاربرد دارد. برخی از مهم‌ترین کاربردهای آن عبارتند از:
سقف‌های تیرچه‌بلوک
رایج‌ترین استفاده از یونولیت سقفی در ساخت سقف‌های تیرچه‌بلوک است که به کاهش وزن ساختمان و افزایش عایق‌بندی کمک می‌کند.
ساختمان‌های مسکونی و تجاری
در پروژه‌های مسکونی، اداری و تجاری برای بهبود عملکرد سازه و کاهش مصرف انرژی استفاده می‌شود.
سازه‌های سبک و پیش‌ساخته
در ساختمان‌های پیش‌ساخته و ویلایی، یونولیت سقفی باعث افزایش سرعت اجرا و کاهش هزینه‌های ساخت می‌شود.
عایق‌کاری و ایمنی در برابر آتش
برخی از انواع یونولیت‌های کندسوز در دیوارهای داخلی و سقف‌ها برای افزایش مقاومت در برابر آتش استفاده می‌شوند.
عایق‌بندی حرارتی و صوتی
در مناطقی که کنترل دما و صدا اهمیت زیادی دارد (مانند استودیوهای ضبط صدا یا سردخانه‌ها)، از یونولیت سقفی به‌عنوان عایق استفاده می‌شود.
صنایع بسته‌بندی و دکوراسیون
علاوه بر ساختمان‌سازی، یونولیت در صنعت بسته‌بندی و ساخت المان‌های دکوراتیو نیز کاربرد دارد.
فرایند تولید یونولیت سقفی
فرایند تولید یونولیت سقفی شامل چندین مرحله است که باعث شکل‌گیری صفحات سبک و مقاوم پلی‌استایرن می‌شود. این مراحل به شرح زیر است:
مرحله پیش‌انبساط (Pre-Expansion):
در این مرحله، دانه‌های پلی‌استایرن خام (EPS) تحت حرارت و بخار آب، منبسط شده و حجم آن‌ها چندین برابر افزایش می‌یابد.
مرحله ذخیره‌سازی و خشک شدن:
پس از انبساط، دانه‌های یونولیت در سیلوهای مخصوص ذخیره می‌شوند تا رطوبت اضافی خود را از دست داده و آماده قالب‌گیری شوند.
مرحله قالب‌گیری (Molding):
دانه‌های پیش‌منبسط‌شده داخل قالب‌های مخصوص ریخته شده و با استفاده از فشار بخار و حرارت، به یکدیگر متصل می‌شوند و یک بلوک فشرده و یکپارچه را تشکیل می‌دهند.
مرحله برش:
بلوک‌های یونولیت تولیدشده به ابعاد استاندارد سقفی برش داده می‌شوند. این کار معمولاً با دستگاه‌های برش حرارتی انجام می‌شود که دقت بالایی دارند.
مرحله تست کیفیت و بسته‌بندی:
در پایان، یونولیت‌های تولیدی از نظر مقاومت، دانسیته، کندسوز بودن و ابعاد استاندارد بررسی شده و سپس بسته‌بندی و به بازار عرضه می‌شوند.
مراحل نصب فوم یا یونولیت سقفی
نصب یونولیت سقفی در سقف‌های تیرچه‌بلوک باید با دقت و رعایت استانداردهای ایمنی انجام شود. مراحل کلی نصب به شرح زیر است:
آماده‌سازی سقف:
قبل از نصب یونولیت، تیرچه‌ها باید به‌صورت موازی روی تکیه‌گاه‌های سقف قرار گیرند و شمع‌بندی موقت برای جلوگیری از لرزش سقف انجام شود.
قرار دادن یونولیت‌ها بین تیرچه‌ها:
بلوک‌های یونولیت را به‌صورت دقیق بین تیرچه‌ها قرار داده و از هم‌راستا بودن آن‌ها اطمینان حاصل کنید. این مرحله باید با دقت انجام شود تا سقف کاملاً یکدست باشد.
اجرای میلگردهای حرارتی:
برای افزایش مقاومت سقف در برابر ترک‌خوردگی، میلگردهای افت‌وحرارت به‌صورت افقی روی یونولیت‌ها و تیرچه‌ها نصب می‌شوند.
اجرای بتن‌ریزی سقف:
پس از بررسی صحت نصب یونولیت و میلگردها، بتن‌ریزی سقف انجام می‌شود. در این مرحله باید از بتن با عیار مناسب و ویبره‌کاری اصولی برای جلوگیری از ایجاد حفره‌های هوا استفاده کرد.
عمل‌آوری و نگهداری سقف:
پس از بتن‌ریزی، عمل‌آوری بتن (نگهداری و مرطوب نگه داشتن) برای جلوگیری از ترک‌خوردگی و افزایش استحکام ضروری است. این فرآیند معمولاً 7 تا 14 روز طول می‌کشد.
ابعاد یونولیت سقفی
ابعاد یونولیت سقفی بسته به نوع سقف و نیازهای اجرایی متفاوت است. با این حال، ابعاد استاندارد یونولیت‌های سقفی که در پروژه‌های ساختمانی رایج هستند، عبارت‌اند از:
📏 طول استاندارد: معمولاً 200 سانتی‌متر (2 متر) است، اما بسته به نیاز پروژه می‌توان آن را کوتاه‌تر کرد.
📐 عرض استاندارد: بین 50 تا 60 سانتی‌متر متغیر است. رایج‌ترین اندازه 50 سانتی‌متر است که با فواصل تیرچه‌ها هماهنگ است.
📦 ضخامت یونولیت سقفی: بر اساس نیاز پروژه و بار سقف، ضخامت‌های مختلفی تولید می‌شود. رایج‌ترین ضخامت‌ها شامل:
- 20 تا 25 سانتی‌متر برای ساختمان‌های معمولی
- 25 تا 30 سانتی‌متر برای سازه‌های مقاوم‌تر و خاص
ویژگی مهم: برخی یونولیت‌ها به‌صورت کندسوز (Self-Extinguishing) تولید می‌شوند که مقاومت بیشتری در برابر آتش دارند. در صورت نیاز به ابعاد خاص، برش سفارشی یونولیت سقفی امکان‌پذیر است.
جمع‌بندی
یونولیت سقفی یا فوم سقفی یکی از مهم‌ترین مصالح ساختمانی در اجرای سقف‌های تیرچه‌بلوک است که به دلیل وزن سبک، عایق بودن و کاهش بار مرده ساختمان، مورد استفاده گسترده‌ای قرار می‌گیرد. این مصالح در ابعاد مختلف تولید می‌شود و مراحل نصب آن شامل قرار دادن بین تیرچه‌ها، نصب میلگردهای حرارتی و بتن‌ریزی سقف است. همچنین، در زمان انتخاب یونولیت، باید به کیفیت، دانسیته، کندسوز بودن و ابعاد استاندارد آن توجه داشت.
با رعایت استانداردهای لازم در تولید، حمل و اجرای یونولیت سقفی، می‌توان سقف‌هایی مقاوم، ایمن و سبک را برای ساختمان‌های مختلف اجرا کرد.
سوالات متداول
۱. یونولیت سقفی چیست و چه کاربردی دارد؟
یونولیت سقفی نوعی بلوک پلی‌استایرن است که در سقف‌های تیرچه‌بلوک استفاده می‌شود و باعث کاهش وزن سازه، عایق‌سازی حرارتی و سرعت بخشیدن به اجرا می‌شود.
۲. ابعاد استاندارد یونولیت سقفی چقدر است؟
معمولاً طول 200 سانتی‌متر، عرض 50 سانتی‌متر و ضخامت 20 تا 25 سانتی‌متر دارد، اما بسته به نیاز پروژه، ابعاد سفارشی نیز تولید می‌شود.
۳. آیا یونولیت سقفی قابل اشتعال است؟
بله، اما نمونه‌های کندسوز (Self-Extinguishing) تولید می‌شوند که در برابر آتش مقاوم‌تر هستند. در هنگام خرید باید حتماً این مورد را بررسی کنید.
۴. مزایای استفاده از یونولیت سقفی چیست؟
کاهش وزن سازه، عایق حرارتی و صوتی، نصب سریع، کاهش مصرف بتن و اقتصادی بودن از مهم‌ترین مزایای یونولیت سقفی هستند.
۵. مراحل نصب یونولیت سقفی چگونه است؟
شامل قرار دادن بین تیرچه‌ها، نصب میلگردهای حرارتی، بتن‌ریزی سقف و عمل‌آوری بتن می‌شود که نیازمند رعایت اصول مهندسی است.
